Mâm xe là một phần của hệ thống bánh xe và lốp xe, nhiệm vụ chính của nó là hỗ trợ và truyền lực giữa trục và lốp.
Chức năng
Hệ thống bánh xe và lốp xe – tức là sự kết hợp giữa mâm xe và lốp xe – là liên kết duy nhất giữa mặt đường và khung xe. Hệ thống phải truyền lực phanh, lực kéo và lực tăng tốc cũng như lực vào cua và lực nâng thông qua vùng tiếp xúc với gai lốp.
Đối với ô tô, mâm xe hợp kim nhôm hoặc magie được sử dụng rộng rãi. Mâm xe thép giá tốt hơn cũng đang được sử dụng.
Thông thường, mâm xe cũng được gọi là vành (rim) nhưng thực chất đây chỉ là một phần của mâm xe. Mâm xe thực sự bao gồm vành và đĩa (hoặc chấu), tạo thành một khối duy nhất. Vành chính là phần viền bên ngoài của mâm xe, nơi để gắn với lốp và có lỗ van khí. Vành được định hình sao cho lốp được giữ trên đế vành với phần viền cong hướng ra ngoài giúp lốp bám chắc vào vành dưới áp suất bên trong.
Ký hiệu vành được tiêu chuẩn hóa. Ví dụ: 8J× 17 H2 ET15, LK 5×120 MZ57 sẽ là tên gọi cho vành xe có các đặc tính sau:
- 8: Chiều rộng tính bằng inch
- J: Đường viền mặt bích (các đường viền khác: H, P, K, JK, v.v.)
- x: Bánh xe một mảnh
- 17: Đường kính vành tính bằng inch
- H2: Trong trường hợp này, bướu ở cả hai bên
- ET15: Độ lệch mâm (+)15 mm
- LK: Vòng tròn bu lông bánh xe
- 5x: 5 lỗ bu lông
- 120: Đường kính vòng tròn bu lông tính bằng mm
- MZ: Định tâm lỗ trung tâm, mm,: 57mm
Mâm xe được cố định trên mặt bích của trục quay bằng đai ốc hoặc bu lông. Đối với các thiết kế xe hiện đại, độ lệch mâm xe (wheel offset (ET)) là một thông số quan trọng. Độ lệch mô tả khoảng cách từ tâm vành bánh xe đến bề mặt lắp bên trong của đĩa mâm xe trên mặt bích trục và nó có thể dương hoặc âm. Nó chỉ có thể được thay đổi một chút do những thay đổi về hình dạng trục.
Khi lốp lắp vào vành xe phải lưu ý những điều sau:
- Để ngăn chặn sự mài mòn tiếp xúc giữa trục thép và mâm hợp kim, mặt bích trục phải được phủ một lớp keo đặc biệt trước khi lắp mâm xe hợp kim.
- Lốp và vành phải có cùng đường kính và phải được thiết kế cho đúng loại xe.
An toàn
Giống như lốp xe, mâm xe là bộ phận quan trọng về an toàn. Các nhà sản xuất xe phải đảm bảo rằng sự kết hợp mâm xe và lốp xe được trong bị và phù hợp tối ưu cho loại xe liên quan. Tất cả các kết hợp giữa mâm xe và lốp xe được phép đều được liệt kê trong tài liệu CoC. CoC là viết tắt của Certificate of Conformity – Chứng nhận Hợp chuẩn, hay còn gọi là Chứng nhận Hợp chuẩn EC. Nhà sản xuất mâm xe phải xác nhận rằng mâm xe có đủ độ bền cho ứng dụng cụ thể.
Mâm xe nhôm chỉ có thể được sửa chữa nếu mức độ hư hỏng cho phép. Mam xe nguyên khối (One-piece) chỉ có thể xử lý bề ngoài bằng cách đánh bóng bề mặt. Những hư hỏng nghiêm trọng hơn chỉ có thể được sửa chữa trên mâm xe hai hoặc ba mảnh bằng cách thay thế bộ phận lỗi. Nguyên tắc chung: hư hỏng hoặc nứt nghiêm trọng thì phải thay thế.
Duy trì giá trị
Bụi bẩn cứng đầu có thể làm tắc nghẽn mâm xe và tích tụ nếu không được loại bỏ cẩn thận thường xuyên. Chất tẩy rửa đặc biệt không chứa axit đặc biệt tốt cho con người, vật liệu và môi trường. Chất tẩy rửa mạnh có thể gây ăn mòn bu lông mâm xe và các bề mặt kim loại khác của mâm xe.
