Khi ‘Google của Trung Quốc’ quyết tâm xây dựng một hệ điều hành mở cho tất cả mọi người.
1: Khi Rồng khổng lồ thức giấc
Đối với nhiều người trên thế giới, Baidu được biết đến như “Google của Trung Quốc”. Nhưng trong thập kỷ qua, tham vọng của họ đã vượt xa khỏi ô tìm kiếm. Trong khi cuộc đua xe tự hành dường như được thống trị bởi các cái tên từ Thung lũng Silicon, Baidu đã âm thầm xây dựng một đế chế còn lớn hơn: họ không chỉ muốn tạo ra một chiếc xe tự hành, họ muốn tạo ra “hệ điều hành” cho MỌI chiếc xe tự hành.
Đế chế đó mang tên Apollo.
Apollo thường được ví như ‘Android của thế giới xe tự hành’, và lời ví von này không hề quá lời. Nó thể hiện một triết lý, một tham vọng và một chiến lược hoàn toàn khác biệt so với các đối thủ phương Tây. Hãy cùng XecoV giải mã nền tảng mở độc đáo, sức mạnh của một ‘nhà vô địch quốc gia’ và cách Baidu đang định hình lại bản đồ tự hành toàn cầu.
2: Giải mã Hệ sinh thái Apollo – Sức mạnh của sự cởi mở
Trái tim của chiến lược Baidu nằm ở hai chữ: “Nền tảng Mở”.
2.1: Triết lý “Nền tảng Mở” – Cho đi để nhận lại
Thay vì xây dựng một “khu vườn có tường bao” (walled garden) khép kín, Baidu đã làm điều ngược lại. Họ cung cấp một bộ công cụ phát triển toàn diện – bao gồm phần mềm, thuật toán, dữ liệu mô phỏng và dịch vụ đám mây – theo dạng mã nguồn mở. Bất kỳ ai, từ các hãng xe lớn như Geely, Chery, FAW, các nhà cung cấp linh kiện, đến các startup nhỏ và các trường đại học, đều có thể tham gia, sử dụng miễn phí và đóng góp ngược lại cho nền tảng.
Hãy tưởng tượng Apollo như cách Google đã làm với Android. Baidu cung cấp ‘bộ xương’ và các ‘cơ quan’ nội tạng cốt lõi. Các đối tác sẽ tạo ra ‘làn da’ và ‘tính cách’ riêng cho sản phẩm của họ. Chiến lược này giúp Apollo lan tỏa với tốc độ chóng mặt, nhanh chóng tạo ra một tiêu chuẩn chung và một hệ sinh thái khổng lồ cho cả ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc.
Đây là một nước cờ cực kỳ thông minh và mang đậm văn hóa Internet. Thay vì cạnh tranh với tất cả mọi người, XecoV cho rằng Baidu đã chọn cách trở thành đối tác của tất cả mọi người, đặt mục tiêu chiến thắng bằng quy mô của cả một hệ sinh thái.
2.2: “Đòn tấn công hai gọng kìm” – Vừa là người xây nền, vừa là người chơi
Điều làm cho Baidu trở nên cực kỳ độc đáo là mô hình kinh doanh đa tầng của họ. Họ không chỉ là nhà cung cấp nền tảng.
- Gọng kìm 1 (Cung cấp nền tảng): Họ bán các giải pháp tự hành cao cấp (Apollo Enterprise) và các con chip AI chuyên dụng (Kunlun) cho các đối tác ô tô muốn tích hợp sâu và cần sự hỗ trợ chuyên biệt.
- Gọng kìm 2 (Vận hành dịch vụ): Họ tự mình vận hành Apollo Go – một trong những dịch vụ robotaxi lớn nhất và hoạt động sớm nhất thế giới. Tính đến nay, Apollo Go đã có mặt tại hàng chục thành phố lớn của Trung Quốc như Bắc Kinh, Thượng Hải, Thâm Quyến, Vũ Hán.
- Và hơn thế nữa: Họ còn hợp tác sâu với gã khổng lồ xe hơi Geely để thành lập Jidu Auto (nay là thương hiệu Ji Yue), một hãng xe điện thông minh của riêng mình, được tích hợp những công nghệ Apollo tiên tiến nhất.
Cách tiếp cận này, theo XecoV, giống như việc Google vừa phát triển Android, vừa tự sản xuất điện thoại Pixel, vừa vận hành một dịch vụ taxi cạnh tranh với Uber. Nó cho phép Baidu vừa có được dữ liệu từ hàng trăm đối tác trong hệ sinh thái, vừa có được dữ liệu vận hành chuyên sâu từ chính đội xe robotaxi của mình, tạo ra một vòng lặp cải tiến sản phẩm với tốc độ cực nhanh.
3: Lợi thế “Sân nhà” không thể sao chép
Sự trỗi dậy của Apollo không chỉ đến từ chiến lược thông minh, mà còn từ những lợi thế đặc thù của thị trường Trung Quốc.
- Sự ủng hộ của Chính phủ: Apollo được xem như “đội tuyển quốc gia” về xe tự hành của Trung Quốc. Họ nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ về chính sách, được ưu tiên cấp phép thử nghiệm ở những khu vực rộng lớn và tham gia vào các dự án hạ tầng giao thông thông minh quy mô quốc gia.
- Hệ sinh thái V2X (Vehicle-to-Everything): Trung Quốc đang đi đầu thế giới trong việc triển khai cơ sở hạ tầng V2X. Xe của Baidu không chỉ “nhìn” bằng cảm biến trên xe, chúng còn “nói chuyện” với đèn giao thông, các giao lộ thông minh và các phương tiện khác. Đây là một lợi thế cực lớn về an toàn và hiệu quả mà các đối thủ ở Mỹ chưa có được ở quy mô tương tự.
- Nguồn dữ liệu khổng lồ: Thị trường nội địa 1,4 tỷ dân với những điều kiện giao thông phức tạp và đa dạng bậc nhất thế giới là một “mỏ vàng” dữ liệu vô giá để huấn luyện AI trở nên thông minh và ứng phó tốt hơn.
4: Vị thế và Tương lai
- Thành tựu: Baidu Apollo đã vận hành hàng triệu chuyến đi robotaxi thương mại cho công chúng. Họ đã xây dựng một hệ sinh thái với hơn 200 đối tác toàn cầu. Và quan trọng nhất, họ là một trong những công ty đầu tiên trên thế giới triển khai robotaxi hoàn toàn không có tài xế an toàn ở nhiều thành phố.
- Thách thức: Quản lý một hệ sinh thái mở với hàng trăm đối tác là một việc cực kỳ phức tạp. Sự cạnh tranh ngay tại sân nhà cũng vô cùng khốc liệt từ các gã khổng lồ công nghệ khác như Huawei, Alibaba và các hãng xe điện thông minh như XPeng, Nio. Và thách thức lớn nhất: làm thế nào để mở rộng mô hình “Android” này ra thị trường quốc tế với những rào cản về chính trị, an ninh dữ liệu và pháp lý?
Câu hỏi lớn nhất dành cho Baidu không phải là liệu họ có thể thống trị thị trường Trung Quốc hay không – điều đó gần như là chắc chắn. Câu hỏi là liệu ‘Android của Trung Quốc’ có thể trở thành ‘Android của Thế giới’ hay không. XecoV tin rằng đây sẽ là một trong những câu chuyện địa-chính trị-công nghệ đáng xem nhất trong thập kỷ tới.
5: Sức mạnh của Hệ sinh thái
Baidu Apollo là một chân dung hoàn hảo của một nhà xây dựng hệ sinh thái mở, được hậu thuẫn bởi tham vọng của một quốc gia. Họ đã chứng minh sức mạnh của chiến lược nền tảng mở trong việc đạt được quy mô và sự lan tỏa với tốc độ không thể tin được.
Trong khi các công ty phương Tây thường theo đuổi mô hình ‘vườn có tường bao’ khép kín, Baidu Apollo lại chọn cách xây dựng một ‘quảng trường công cộng’ mở, mời gọi tất cả mọi người cùng tham gia. Họ đang đặt cược rằng sức mạnh của cả một hệ sinh thái sẽ luôn lớn hơn sức mạnh của một công ty đơn lẻ. Theo XecoV, dù kết quả cuối cùng ra sao, cách tiếp cận của Baidu đã chứng minh một điều: tương lai của xe tự hành sẽ không chỉ được viết nên ở Thung lũng Silicon, mà còn trên những con đường rộng lớn và đầy tham vọng của Trung Quốc.
Discussion about this post