Waymo: Chân dung ‘Lão đại’ của làng xe tự hành

Từ dự án điên rồ của Google đến đế chế Robotaxi tỷ đô, họ đã làm điều đó như thế nào?

1. Nơi huyền thoại bắt đầu

Trước khi “xe tự hành” trở thành một từ khóa tỷ đô, trước cả khi Tesla Autopilot ra đời, trong một phòng thí nghiệm bí mật của Google mang tên “X”, một nhóm kỹ sư được xem là “điên rồ” nhất Thung lũng Silicon đã khởi động một dự án còn tham vọng hơn cả việc lập bản đồ toàn thế giới: dạy cho một cỗ máy cách lái xe.

Dự án này, ban đầu có tên mã “Chauffeur” (Tài xế riêng), được chắp cánh từ thành công của các cuộc thi robot tự hành do DARPA (Cơ quan Các dự án Nghiên cứu Quốc phòng Tiên tiến của Mỹ) tổ chức. Nó quy tụ những bộ óc xuất chúng nhất từ các cuộc thi đó, những người được xem là “cha đẻ” của ngành công nghiệp sau này như Sebastian Thrun và Chris Urmson. Họ không đặt mục tiêu tạo ra một tính năng hỗ trợ, họ muốn tạo ra một người lái xe thực thụ.

“Hôm nay, trong bài viết đầu tiên của chương mới về các ‘ông lớn’, hãy cùng XecoV quay ngược thời gian để tìm hiểu về Waymo – người tiên phong, người thầy, và cũng là ‘lão đại’ đã định hình nên toàn bộ ngành công nghiệp này từ những ngày đầu tiên.”

2. Triết lý và “Vũ khí” độc môn của Waymo

Để hiểu Waymo, trước hết phải hiểu triết lý đã định hình họ trong suốt hơn một thập kỷ.

2.1: Triết lý “An toàn tuyệt đối” – Cách tiếp cận của ‘học sinh giỏi’

Ngay từ những ngày đầu, Waymo đã tạo ra một sự khác biệt cốt lõi so với phần còn lại của thế giới. Trong khi nhiều hãng xe truyền thống chọn con đường đi từ dưới lên – phát triển các tính năng hỗ trợ lái (Cấp độ 2) rồi dần dần cải tiến, thì Waymo nhắm thẳng đến đỉnh núi: tự hành Cấp độ 4/5, loại bỏ hoàn toàn tài xế ngay từ đầu.

Lý do của họ rất rõ ràng: Việc tạo ra các hệ thống Cấp 2 có thể gây ra một “vùng xám” nguy hiểm, nơi tài xế con người trở nên lơ là, không rõ khi nào mình cần phải nắm quyền kiểm soát, dẫn đến những tai nạn đáng tiếc.

Theo XecoV, đây là cách tiếp cận của một ‘học sinh giỏi’ đúng nghĩa: không đi đường tắt, không tìm cách ‘ăn gian’ để có điểm trước mắt. Họ chấp nhận dành hàng thập kỷ và hàng tỷ đô la để giải quyết bài toán khó nhất một cách triệt để và khoa học. Với Waymo, không có điểm giữa trong sự an toàn.

2.2: The Waymo Driver – “Hệ điều hành” cho xe tự hành

Waymo không định vị mình là một hãng sản xuất ô tô. Họ chế tạo ra “Người Lái” (The Waymo Driver) – một hệ thống tích hợp toàn diện gồm phần cứng và phần mềm có thể được cài đặt trên nhiều loại phương tiện khác nhau.

• Phần cứng “cây nhà lá vườn”: Thay vì phụ thuộc vào nhà cung cấp, Waymo tự thiết kế và sản xuất bộ cảm biến của riêng mình để đảm bảo sự tích hợp và hiệu suất cao nhất. Nổi bật nhất là các thế hệ LiDAR tự phát triển (với cái tên ngộ nghĩnh “Laser Bear Honeycomb”), cho phép tầm nhìn 360 độ xa tới 300 mét. Hệ thống này được kết hợp với Radar để nhìn xuyên sương mù, mưa và Camera độ phân giải cao để đọc biển báo, nhận diện màu sắc. Tất cả đều được thiết kế với tính dự phòng (redundancy) cao nhất.
• Phần mềm – “Nước sốt bí mật”: Đây là nơi sức mạnh của Google và hàng tỷ đô la đầu tư được thể hiện. “Bộ não” của Waymo Driver là một hệ thống AI phức tạp, được huấn luyện từ bộ dữ liệu khổng lồ và đa dạng nhất thế giới: hơn 32 triệu km đường đi thực tế trên đường phố công cộng và hơn 32 tỷ km trong môi trường mô phỏng. Nó áp dụng quy trình Vàng: Perception (nhận diện chính xác mọi vật thể), Prediction (dự đoán hành vi của chúng) và Planning (lập kế hoạch quỹ đạo an toàn nhất).

3. Hành trình “Từ phòng Lab ra đường phố” – Các cột mốc lịch sử

Hành trình của Waymo là một bản trường ca về sự kiên trì và những bước đột phá.

• 2009: “Dự án Chauffeur” chính thức ra đời trong bí mật tại phòng thí nghiệm Google X.
• 2015: Gây chấn động thế giới với việc ra mắt chiếc xe “Firefly” (hình con bọ). Đây không phải là một sản phẩm thương mại, mà là một tuyên ngôn đanh thép về tầm nhìn của họ: một chiếc xe không có vô lăng, không có chân phanh/ga.
• 2017: Dự án chính thức “tốt nghiệp” từ Google X, tách ra thành một công ty độc lập mang tên Waymo, trực thuộc tập đoàn mẹ Alphabet.
• 2018: Waymo đi vào lịch sử khi ra mắt Waymo One – dịch vụ robotaxi thương mại hoàn toàn tự hành (không có tài xế an toàn) đầu tiên trên thế giới tại một khu vực ở Phoenix, Arizona.
• 2023-2025: Đánh dấu sự trưởng thành vượt bậc của công nghệ khi Waymo mở rộng dịch vụ Waymo One ra các “chiến trường” đô thị cực kỳ phức tạp như toàn bộ thành phố Phoenix, San Francisco và Los Angeles.

4. Thách thức, Đối thủ và Canh bạc tương lai

Dù là “lão đại”, con đường của Waymo không hề bằng phẳng.

• Thách thức:
  • Khả năng mở rộng (Scalability): Quy trình triển khai ra một thành phố mới là cực kỳ phức tạp, tốn kém và chậm chạp. Nó đòi hỏi phải lập bản đồ HD chi tiết, xác thực an toàn trong mọi điều kiện và làm việc với các nhà chức trách địa phương.
  • Chi phí vận hành: Giá thành của mỗi chiếc xe trang bị Waymo Driver vẫn còn rất cao, khiến việc mở rộng đội xe trở thành một gánh nặng tài chính.
  • Sự cạnh tranh khốc liệt: Waymo phải đối mặt với các đối thủ được hậu thuẫn mạnh mẽ như Cruise (General Motors), Zoox (Amazon), Motional (Hyundai) và một loạt các startup hùng mạnh từ Trung Quốc như Baidu Apollo, Pony.ai.
• Tầm nhìn tương lai của Waymo:
  • Waymo One: Tiếp tục mở rộng dịch vụ robotaxi ra các thành phố lớn trên toàn cầu.
  • Waymo Via: Đưa công nghệ vào lĩnh vực vận tải hạng nặng với xe tải tự hành (trucking) và giao hàng chặng cuối (delivery).
  • Cấp phép công nghệ: Đây là nước cờ chiến lược nhất. Liệu Waymo có trở thành “Android của xe tự hành”, bán hoặc cấp phép “The Waymo Driver” cho các nhà sản xuất ô tô khác, những người không đủ nguồn lực để tự phát triển công nghệ lõi? “Đây là câu hỏi chiến lược trị giá hàng nghìn tỷ đô la mà XecoV và cả thế giới đang theo dõi,” chúng tôi bình luận.

5. Di sản của người tiên phong

Waymo không chỉ là một công ty trong cuộc đua xe tự hành. Trong hơn một thập kỷ, họ đã đóng vai trò như một “viện hàn lâm”, nơi đặt ra những nền móng khoa học, những phương pháp luận cốt lõi cho cả một ngành công nghiệp non trẻ.

Di sản của họ là triết lý an toàn không khoan nhượng, phương pháp tiếp cận dựa trên dữ liệu và sự kiên trì theo đuổi một mục tiêu vĩ đại bất chấp những hoài nghi và tốn kém.

Dù tương lai có bao nhiêu ‘tay chơi’ mới xuất hiện với những chiến lược táo bạo hơn, lịch sử sẽ luôn ghi nhận Waymo là người đã khởi đầu tất cả. Họ không chỉ chế tạo ra một chiếc xe tự hành, họ đã dành hơn một thập kỷ để chứng minh rằng điều đó là khả thi. Theo XecoV, di sản lớn nhất của Waymo không nằm ở những chiếc xe đang chạy trên đường phố hôm nay, mà nằm ở niềm tin và nền tảng khoa học mà họ đã trao cho cả một thế hệ kỹ sư để tiếp tục xây dựng tương lai của ngành giao thông.